Gdańsk ma stację satelitarną

Przygotowane jest do monitorowania morza, lądu i atmosfery, także pod kątem takich zagrożeń, jak pożary czy wycieki ropy naftowej. W październiku zaś planowane jest uruchomienie serwisu internetowego, dzięki któremu będzie można na bieżąco uzyskiwać dane.

Wiele zastosowań

Dane dotyczące jakości ziemi, wegetacji roślin, rozkładu temperatury w danym akwenie, położenia statków, koncentracji fitoplanktonu w czasie zakwitu czy natychmiastowa informacja o zagrożeniach ekologicznych pojawiających się na wodzie, to tylko niektóre z zastosowań, które wymienia prof. Andrzej Stepnowski, kierownik Katedry Systemów Geoinformatycznych, dyrektor Laboratorium Niezawodności Infrastruktur Krytycznych i kierownik zakończonego właśnie projektu badawczo–rozwojowego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Internetowy system informacji geograficznej GIS do zdalnego monitorowania i zobrazowania zanieczyszczeń środowiska morskiego oraz innych składowych ekosystemów morskich”, którego zwieńczeniem był zakup stacji.

– Będziemy je udostępniali bezpłatnie zainteresowanym instytucjom i firmom współpracującym z politechniką, np. Urzędowi Morskiemu i Morskiemu Instytutowi Rybackiemu w Gdyni czy Instytutowi Oceanologii Polskiej Akademii Nauk – tłumaczy prof. Stepnowski. – Możliwe są również kontakty komercyjne, jeśli takie zapotrzebowanie pojawi się na rynku.

Obrazy przetwarzane i analizowane przez urządzenie będą wykorzystywane nie tylko przez zespoły badawcze. Przy konsoli zarządzającej systemem już od nowego roku akademickiego będą się odbywały zajęcia laboratoryjne dla studentów.

Stacja, kupiona przez Katedrę Systemów Geoinformatycznych PG, stanowi jedyny tego rodzaju system użytkowany na naszej uczelni, jeden z nielicznych w Polsce, drugi na Pomorzu. Umożliwia odbiór danych z wielu rodzajów satelitów, zarówno geostacjonarnych, jak i dostarczających lepszej jakości danych z satelitów okołobiegunowych (NOAA, Feng Yun, SeaStar oraz MetOp) w czasie rzeczywistym. W przypadku MetOp stacja może śledzić i odbierać na bieżąco obrazy podczas przelotu satelity nad terytorium Polski i krajów sąsiednich, dla obszaru o promieniu przekraczającym 1000 km. Urządzenie nadąża za poruszającym się satelitą dzięki elektromechanicznemu systemowi sterowania anteną i współpracującemu ze stacja odbiornikowi GPS wyznaczającemu położenie satelity względem stacji. – Antena porusza się swobodnie we wszystkich kierunkach od poziomu 2 stopni nad linią horyzontu – dopowiada szef projektu.

Szerokie możliwości

Dzięki szerokiemu spektrum rejestrowanych obrazów, w szczególności z sensorów radiometrycznych, takich jak AVHRR (Advanced Very High Resolution Radiometer), uzyskuje się dane użyteczne w wielu dziedzinach, żeby wspomnieć monitoring obszarów lądowych, morskich i atmosfery oraz zjawisk o charakterze zagrożeń ekologicznych i innych (pożary, dym, obecność toksycznych substancji, wycieki ropy naftowej w morzu, itp.).

Z uwagi na współpracę z różnymi satelitarnymi systemami rejestracji obrazów, stacja może dostarczać nowych danych dla obszaru Polski w odstępach czasu nie dłuższych niż kilka godzin.

Stacja kupiona została ze środków wspomnianego już grantu MNiSW, a zbudowany w ramach grantu dedykowany, zdalnie dostępny system GIS zorientowany na obszary morskie udostępniał będzie obrazy odbierane przez stację na bieżąco w Internecie.

Cały projekt badawczy, realizowany przez dwa lata, kosztował półtora miliona złotych. W tym sama stacja – pół miliona zł. Przetarg na sprzedaż urządzenia wygrała firma Dartcom z Wielkiej Brytanii.

Warto dodać, że nowy politechniczny nabytek przygotowany jest do rozbudowy o moduł odbioru danych z amerykańskiego systemu satelitów obserwacyjnych nowej generacji NPOESS, który wejdzie do użytku w przyszłym roku.

Co, kto, kiedy?

Uroczyste otwarcie nowej stacji satelitarnej zaplanowano na piątek, 10 lipca, o godz. 10, na dachu starego budynku Wydziału ETI (winda dowiezie gości do 7 piętra). Następnie planowane jest spotkanie w laboratorium komputerowym – sala nr 643. Udział w uroczystości zapowiedział prof. Henryk Krawczyk, rektor PG.